Xanh hóa sản xuất trong doanh nghiệp: Trường hợp các doanh nghiệp dệt nhuộm tại khu công nghiệp Hòa Xá, tỉnh Nam Định
Tóm tắt:
Xanh hóa sản xuất đang ngày càng được quan tâm tại Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới. Đây được coi là nội dung cơ bản của tăng trưởng xanh nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường cũng như phòng chống biến đổi khí hậu. Thêm vào đó, người tiêu dùng cũng ngày càng yêu cầu khắt khe hơn đối với những tiêu chuẩn môi trường trong sản xuất các sản phẩm tiêu dùng của họ. Chính vì vậy, quá trình xanh hóa sản xuất lại càng trở nên quan trọng hơn đối với các doanh nghiệp.
Mục tiêu nghiên cứu chung của nghiên cứu là làm rõ khả năng xanh hóa trong sản xuất tại doanh nghiệp dệt nhuộm trong khu công nghiệp Hòa Xá, Nam Định dựa trên việc làm rõ các khung khổ lý thuyết liên quan đến xanh hóa sản xuất trong doanh nghiệp, bao gồm: làm rõ khái niệm, nội hàm, các yếu tố ảnh hưởng; xây dựng và đề xuất bộ chỉ số đánh giá khả năng xanh hóa trong doanh nghiệp dựa trên việc tổng hợp và hệ thống hóa các nghiên cứu liên quan; trên cơ sở này, tiến hành phân tích thực trạng và áp dụng thử nghiệm bộ chỉ số đánh giá khả năng xanh hóa sản xuất tại các doanh nghiệp dệt nhuộm tại KCN Hòa Xá; từ đó đưa ra một số kết luận và gợi ý chính sách thúc đẩy xanh hóa sản xuất tại các doanh nghiệp trong KCN ở Việt Nam.
Phần giới thiệu
Trong những năm qua, cùng với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, số lượng các doanh nghiệp đã tăng lên một cách đáng kể. Tính đến cuối năm 2018, cả nước đã có 714.755 doanh nghiệp đang hoạt động, tăng 9,2%, số lượng doanh nghiệp nằm trong khu vực công nghiệp là 228.147 doanh nghiệp, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm trước (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2012). Với tốc độ tăng trưởng như vậy, bên cạnh những lợi ích các doanh nghiệp mang lại như gia tăng thu nhập và tạo việc làm người lao động, những thách thức về môi trường cũng dần rõ ràng và trở nên ngày càng nghiêm trọng hơn.
Trước những thách thức đó, Chính phủ Việt Nam đã có nhiều chủ trương, chính sách nhằm chuyển đổi mô hình phát triển công nghiệp theo hướng xanh hóa, thân thiện và bền vững hơn về mặt môi trường. Một số các chương trình cụ thể như Chương trình Nghị sự 21, Chiến lược sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020, Chương trình mục tiêu quốc gia sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2006-2015, Chương trình tiết kiệm điện giai đoạn 2006-2010, Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, hay Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn đến năm 2050,…đều khuyến khích các giải pháp xanh hóa nền kinh tế, gồm các chiến lược xanh hóa sản xuất, cải thiện hiệu quả tiêu thụ năng lượng trong sản xuất, điều chỉnh quy hoạch đối với các lĩnh vực sản xuất gây lãng phí tài nguyên và ô nhiễm môi trường và tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành sản xuất xanh mới phát triển, đổi mới công nghệ và ứng dụng rộng rãi quy trình sản xuất sạch hơn.
Khu công nghiệp (KCN) Hòa Xá là KCN đầu tiên và lớn nhất của tỉnh Nam Định, được thành lập ngày 03/10/2003. Tính đến hết năm 2016, diện tích KCN về cơ bản đã được lấp đầy với tổng số vốn đầu tư đã thực hiện là 240,821 tỷ đồng. Được thành lập với mục đích di dời các xí nghiệp, nhà máy gây ô nhiễm ra khỏi khu dân cư thành phố Nam Định, KCN hiện bao gồm 117 doanh nghiệp quy mô nhỏ và rất nhỏ đang hoạt động với ngành nghề sản xuất chủ yếu là may mặc, dệt, nhuộm, xi mạ,... Mặc dù đã có những sự đầu tư cơ bản về hạ tầng quản lý và xử lý môi trường nhưng KCN Hòa Xá vẫn luôn là một trong những nguồn gây ô nhiễm lớn nhất của tỉnh Nam Định, đặc biệt là đối với vấn đề nước thải từ các doanh nghiệp dệt nhuộm, với đặc tính là xả thải số lượng lớn, tính chất phức tạp với nhiều thành phần kim loại nặng, hợp chất hữu cơ khó phân hủy, màu mùi đặc trưng (Công ty Phát triển và kiến trúc hạ tầng KCN tỉnh Nam Định, 2016).
Trước tình hình trên, nhóm tác giả tiến hành thực hiện nghiên cứu “Xanh hóa sản xuất trong doanh nghiệp: trường hợp các doanh nghiệp dệt nhuộm tại KCN Hòa Xá, tỉnh Nam Định". Từ việc nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu lựa chọn 2 doanh nghiệp dệt nhuộm điển hình trong KCN Hòa Xá là Công ty cổ phần TNHH TCE VinaDenim và Công ty cổ phần Dệt Nam Định để nghiên cứu trường hợp nhằm đánh giá thực trạng hoạt động sản xuất; tìm kiếm, làm rõ khả năng xanh hóa sản xuất thông qua hệ thống các chỉ số xanh hóa; từ đó đưa ra một số khuyến nghị và gợi ý chính sách nhằm cải thiện khả năng xanh hóa sản xuất ở quy mô doanh nghiệp.
Chi tiết xin xem file đính kèm.
